Waar komt dit vandaan en hoe leg je uit dat bijten echt niet kan?
Bijten
Bijten is een vorm van ongewenst gedrag die doorgaans veel reacties oproept. Met als onderliggende gedachte, het kind vraagt om aandacht. Het wil gezien en gehoord worden.
Hersenontwikkeling
Het is goed daarbij in ogenschouw te houden dat de hersenen bij de geboorte slechts 60% beslaan t.o.v. volwassen hersenen. Gedurende de eerste 1000 dagen worden er in razend tempo nieuwe hersenverbindingen aangelegd, alsook bestaande verstevigd. De hersenen groeien door herhaling, aanraking, door sensitieve en responsieve communicatie van de ouders/verzorgers naar het kind. Zo leert het kind ik ben veilig en vanuit veiligheid gaat het kind op onderzoeken uit.
Mogelijke oorzaken van bijten kunnen zijn:
- Een jong kind leert door alles te onderzoeken, bij voorkeur met de tastzintuigen, waarvan de mond er ook één is.
- Boosheid of frustratie, bijvoorbeeld omdat een kind iets nog niet kan of mag, kunnen een rol spelen. Kinderen tot 1½ jaar praten vaak nog niet zo goed; door te bijten worden ze toch ‘gehoord’.
- Niet goed weten hoe contact te maken met leeftijdgenootjes. Bijten als vorm van communiceren.
- Soms verwarren jonge kinderen bijten met knuffelen en is het hun uiting van genegenheid.
- De omstandigheden kunnen van invloed zijn. Een kind vindt het te druk of is bang (overprikkeling) en bijt dan letterlijk van zich af. Ook samen spelen en speelgoed delen kan moeilijk zijn.
- Daarnaast kan de reactie op het bijten interessant zijn voor een kind: een knuffel die piept is leuk, een ander kind bijten, dan gaat het huilen, kan ook hetzelfde gevoel geven.
- Ook pesten zien wij al op jonge leeftijd, bijv. uitdagen van een ander kind, speelgoed bewust hoog houden, opstoken, duwen, etc. Het ‘gepeste’ kind reageert dan door letterlijk van zich af te bijten.
Eén ding is zeker: de ‘dader’ bijt niet omdat het anderen met opzet pijn wil doen. Hij/zij beseft op zijn/haar leeftijd namelijk nog niet dat de ander pijn voelt. Wil je dit kunnen beseffen zul je je moeten kunnen inleven in de ander. Dit kunnen begrijpen is een heel leerproces. Als een kind ongeveer anderhalf jaar is begint dit proces op gang te komen, maar het duurt wel tot ongeveer 6 à 7 jaar, voordat een kind deze vaardigheid beheerst en dan nog is hij of zij niet uitgeleerd.
Wat werkt wel en wat niet?
*Voorkomen werkt het beste. Dat kost tijd, extra aandacht en energie en dat geldt ook voor het reageren op het bijtgedrag. Is er eenmaal gebeten, blijf elke keer consequent reageren. Zo leert je kindje sneller wat het anders kan doen dan bijten.
*Zoek samen naar de oorzaak.
*Alleen vertellen wat het niet mag doen, werkt niet. De kans bestaat dat het juist averechts gaat werken en je kindje vanuit een onveilig gevoel meer gefrustreerd raakt en dat ziet als een aanmoediging tot meer of vaker bijten.
*Je kindje beschikt op deze leeftijd nog niet over voldoende vaardigheden om duidelijk te maken wat het wel wil. Helpend kan zijn, jouw kindje leren een vraag te stellen, door dit zelf voor te doen.
*Benoem dat bijtGEDRAG echt niet mag, dat dit zeer doet. Hiermee voorkom je dat het kind zich persoonlijk afgewezen voelt.
* Ook een alternatief bieden is een optie. Bijv. aaien, dan gaat het kindje lachen. Door samen te doen, uitleg geven of voordoen zal je kindje zich begrepen voelen.
*Zelf terug gaan bijten of zeggen tegen het ‘slachtoffer’ bijt maar terug, absoluut NOOIT doen. Probeer te verwoorden wat je kindje wilde en doe voor hoe dan te handelen.
Tenslotte: Vaak bijten kinderen minder naar mate ze beter gaan praten; de kans is groot, dat dit ook voor de ‘dader’ geldt.
